Αμπελώνας Ραψάνης

Ο αμπελώνας της ζώνης παραγωγής οίνων Π.Ο.Π. Ραψάνη, απλώνεται στις νότιες πλαγιές του Ολύμπου σε υψόμετρο έως τα 800 μέτρα και κατεβαίνει μέχρι την κοιλάδα των Τεμπών του Ολύμπου. Ο Πηνειός ποταμός και η κοιλάδα των Τεμπών διασχίζουν τη ζώνη. Στα βόρεια περιβάλλεται από τη δασική έκταση του ορεινού όγκου του Κάτω Ολύμπου (1578 μέτρα υψόμετρο), και στα νότια από δασικές εκτάσεις του Όρους Όσσα (1978 μέτρα υψόμετρο) και του Πηνειού ποταμού. Δυτικά συνορεύει με δασική έκταση, ενώ στα ανατολικά, η ζώνη δέχεται την ευεργετική επίδραση του Θερμαϊκού Κόλπου.

Τα βασικά χαρακτηριστικά του αμπελώνα της Ραψάνης είναι:

Νοτιοανατολική έκθεση
Υψόμετρο έως 800 μέτρα
Κλίση εδάφους: 2-20%
Φυσικό περιβάλλον: δασικές και θαμνώδεις εκτάσεις, παραποτάμιες εκτάσεις, γειτνίαση με τη θάλασσα
Κλίμα: χερσαίο μεσογειακό

Όπως φαίνεται και στα παραπάνω γραφήματα, στη Ραψάνη παρατηρείται μια αξιοσημείωτη διαφορά θερμοκρασίας κατά τη διάρκεια του 24ωρου, που μπορεί να φτάσει και τους 10 με 15 βαθμούς Κελσίου διαφορά ανάμεσα στο πρωί και το βράδυ. Αυτή η ευεργετική συνθήκη ιδιαίτερα βοηθά σημαντικά τη φαινολική ωρίμαση και την αρωματική συμπύκνωση των σταφυλιών κατά τους μήνες Αύγουστο και Σεπτέμβριο. Παράλληλα, στους κρίσιμους μήνες του καλοκαιριού, καταγράφονται ελάχιστες βροχοπτώσεις που βοηθούν στην αποφυγή του στρεσαρίσματος των φυτών λόγω των υψηλών θερμοκρασιών.

Οι υπό-ζώνες της Ραψάνης

Ο αμπελώνας της Ραψάνης δεν είναι μια ενιαία έκταση, αλλά μικρά αμπελοτόπια διάσπαρτα στις πλαγιές του Ολύμπου, σε διαφορετικό υψόμετρο και με διαφορετικά χαρακτηριστικά. Η οικογένεια Τσάνταλη από τις αρχές του 2000 έχει ορίσει 3 βασικές υπό-ζώνες, από τις οποίες παράγονται διαφορετικές ετικέτες:

Υπό-ζώνη Α

Υψόμετρο: έως 250 μέτρα

Έκθεση: ανάλογα με το αμπελοτόπι (κυρίως νοτιοανατολική)

Τύπος αμπελώνα: κυρίως ποικιλιακής φύτευσης (κάθε ποικιλία ξεχωριστά)

Ηλικία αμπελιών: έως 25 έτη

Μέθοδος κλαδέματος: αμφίπλευρο royat

Έδαφος: Αμμοπηλώδες

Οργανική ουσία: 1.5-2.0%

Υπό-ζώνη Β

Υψόμετρο: 250 – 500 μέτρα

Έκθεση: νοτιοανατολική

Τύπος αμπελώνα: ποικιλιακής (κάθε ποικιλία ξεχωριστά) και μεικτής (συγκαλλιέργεια των 3 ποικιλιών) φύτευσης

Ηλικία αμπελιών: έως 30 έτη

Μέθοδος κλαδέματος: αμφίπλευρο royat και κυπελλοειδές

Soil: Αμμώδες

Υπέδαφος: Με βάση το σχιστόλιθο

Οργανική ουσία: 1.0 – 1.5%

Υπό-ζώνη Γ

Υψόμετρο: 500 – 800 μέτρα

Έκθεση: νοτιοανατολική

Τύπος αμπελώνα: μεικτής (συγκαλλιέργεια των 3 ποικιλιών) φύτευσης

Ηλικία αμπελιών: έως 35 έτη

Μέθοδος κλαδέματος: κυρίως κυπελλοειδές

Soil: Αμμωπηλώδες

Υπέδαφος: Με βάση το σχιστόλιθο (από τα 60-65 εκατοστά βάθος)

Οργανική ουσία: 1.0 %

Εθνικός Δρυμός Ολύμπου

Ο Όλυμπος έχει αναγνωριστεί ως ο Πρώτος Εθνικός Δρυμός της Ελλάδας από το 1931. Η μελέτη της χλωρίδας του Ολύμπου ξεκίνησε το 1836 από τον Γάλλο βοτανολόγο Αυcher - Εlογ. Σύμφωνα με αυτή τη μελέτη -αλλά και με άλλες που ακολούθησαν-, ο Δρυμός του Ολύμπου είναι από τους πλέον πλούσιους της Ελλάδας με περισσότερα από 1700 είδη και υπό-είδη, που αντιπροσωπεύουν το 25% του συνόλου της χλωρίδας της χώρας. Από αυτά, 187 έχουν χαρακτηριστεί ως ιδιαίτερης σημασίας, 56 είναι ελληνικά ενδημικά -23 εκ των οποίων τοπικά ενδημικά (δηλαδή έχουν εντοπιστεί μόνο στον Όλυμπο) και 16 σπάνια (στην Ελλάδα ή/και περιορίζονται στη Βόρεια Ελλάδα). Τα περισσότερα από τα φυτά που βρίσκονται στις νοτιότερες πλαγιές είναι συνηθισμένα είδη της Μεσογείου ή και της Κεντρικής Ευρώπης. Το είδος "Γιανκέα" (Jankaea heldreichii), ένα μικρό μωβ λουλούδι που συναντάται αποκλειστικά στον Όλυμπο, υπόλειμμα θερμότερων περιόδων της Τριτογενούς περιόδου των παγετώνων, αποτελεί ιδιαίτερο πεδίο μελέτης από τους επιστήμονες διεθνώς.

Η πανίδα του Ολύμπου

Αν και δεν έχει γίνει συστηματική καταγραφή έως σήμερα, έχουν εντοπιστεί 32 είδη θηλαστικών (ζαρκάδια, αγριογούρουνα, αγριόγατες, κόκκινη αλεπού), 108 είδη πτηνών (κάποια εκ των οποίων σπάνια), 22 είδη ερπετών, 8 είδη αμφίβιων και μια πλούσια ποικιλία εντόμων και κυρίως πεταλούδων για τις οποίες είναι διάσημος ο Όλυμπος.

Απόθεμα Βιόσφαιρας

Το 1981 η UNESCO ανακήρυξε τον Όλυμπο «Απόθεμα της Βιόσφαιρας» (World's Biosphere Reserve). Σκοπός των αποθεμάτων της βιόσφαιρας είναι η διατήρηση για παρούσα και μελλοντική χρήση της ποικιλότητας και της ακεραιότητας των βιοκοινοτήτων μέσα στα φυσικά οικοσυστήματα και η διασφάλιση της γενετικής ποικιλότητας των ειδών από τα οποία εξαρτάται κυρίως η ανάπτυξη και εξέλιξή τους.